Pháp luật Tử hình ở Belarus

Điều 24 của Hiến pháp Belarus quy định rằng:

Cho đến khi bãi bỏ hoàn toàn, bản án tử hình có thể được áp dụng theo luật pháp như một hình phạt ngoại lệ đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng và bắt buộc phải tuân theo phán quyết của tòa án."[6]

Theo Bộ luật hình sự của Cộng hòa Belarus, hình phạt tử hình có thể được áp dụng cho các hành vi sau:[7]

Hầu hết các bản án tử hình là về tội giết người được thực hiện trong các tình tiết tăng nặng. Các thủ tục tố tụng tại tòa án liên quan đến các vụ án tử hình phải đảm bảo thông qua "sự cân nhắc hợp pháp", bao gồm một thẩm phán và hai hội thẩm dân cử, tương tự như hệ thống bồi thẩm đoàn.[8]

Trong những năm qua, số tội và loại tội phạm đủ điều kiện bị kết án tử đã giảm. Năm 1993, sau một cuộc bỏ phiếu của Quốc hội, bốn tội phạm kinh tế có thể dẫn đến hành quyết từ thời Liên Xô đã bị xóa khỏi danh mục các tội cho phép áp dụng hình phạt này, thay vào đó là án tù vô thời hạn (chung thân). Mặc dù tổng số loại tội phạm đủ điều kiện hưởng án vốn đã giảm trong cùng thời gian, tuy nhiên, Nghị định số 21 của Tổng thống ban hành ngày 21 tháng 10 năm 1997 lại liệt kê thêm "khủng bố" vào danh sách tội ác có thể áp dụng án tử hình.[9] Khi Bộ luật hình sự được tu chỉnh vào năm 1999, số tội có thể áp dụng án tử hình tiếp tục giảm thêm. Việc giảm số tội này được hỗ trợ nhờ việc sử dụng án tù chung thân như một hình phạt thay thế vào tháng 12 năm 1997.[4]

Kể từ ngày 1 tháng 3 năm 1994, phụ nữ không đáp ứng khả năng thi hành án và những người dưới 18 tuổi tại thời điểm phạm tội hoặc trên 65 tại thời điểm mà tòa tuyên án được miễn hình phạt tử hình kể từ tháng 1 năm 2001.[10] Còn những người bị bệnh tâm thần có thể được xem xét giảm án.[7] Theo Điều 84 của Hiến pháp, tổng thống "có thể ân xá cho những công dân bị kết án". Từ ngày 30 tháng 6 năm 2003 đến ngày 30 tháng 6 năm 2005, Tổng thống Aliaksandr Lukašenka đã đặc cách ân xá cho hai tử tù cũng như phủ quyết một yêu cầu tương tự.[4]

Năm 2000, Hội đồng Nghị viện của Ủy hội châu Âu đã lên án "các vụ hành quyết mà chính quyền Belarus thực hiện một cách gay gắt nhất có thể, đồng thời lấy làm tiếc rằng khi Belarus là quốc gia duy nhất ở châu Âu vẫn còn thi hành án tử hình, thậm chí còn thường xuyên và rộng rãi".

Belarus là quốc gia châu Âu duy nhất thực hiện các vụ hành quyết trong thế kỷ 21. Các thành viên trong Hội đồng Châu Âu đề nghị Belarus nên bãi bỏ hình phạt tử hình vào năm 2001 trước khi đệ đơn đăng ký làm thành viên trong Hội đồng.[5] Belarus (với tư cách là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết Byelorussia) đã ký Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị vào năm 1973. Dù Công ước này không bãi bỏ hoàn toàn án tử hình, nhưng nó phần nào áp đặt một số điều kiện nhất định đối với việc thực hiện cũng như áp dụng bản án trên tại quốc gia này.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tử hình ở Belarus https://www.amnesty.org/en/latest/news/2019/04/dea... http://www.belembassy.org/uk/capital.html https://web.archive.org/web/20060209172656/http://... http://brestonline.com/en/news/archy2001m4.html https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/w... http://law.by/work/EnglPortal.nsf/6e1a652fbefce34a... https://web.archive.org/web/20101104000951/http://... http://www.osce.org/odihr/106321?download=true https://web.archive.org/web/20071006165746/http://... http://ncpi.gov.by/constsud/eng/d114.htm